Wat is schuldig verzuim?

U bent getuige van een ernstig verkeersongeval. Een persoon ligt zwaargewond op de grond.

U twijfelt: moet u ingrijpen? Bent u wettelijk verplicht om te helpen? En wat riskeert u als u niets doet?

In dit artikel ontdekt u wat schuldig verzuim precies betekent, welke regels de Belgische wetgeving oplegt, wanneer u strafbaar bent én wat u in een noodsituatie wél moet doen.

Wat is schuldig verzuim?

Schuldig verzuim is een misdrijf waarbij u er bewust voor kiest om geen hulp te verlenen aan iemand die in groot gevaar verkeert, terwijl u daar wél toe in staat bent zonder uzelf of anderen in gevaar te brengen.

Het gaat dus niet om onoplettendheid, maar om bewust niets doen terwijl u had kunnen ingrijpen.

Wat zegt het Strafwetboek over schuldig verzuim?

In België is schuldig verzuim strafbaar gesteld in artikel 422bis van het Strafwetboek.

U bent wettelijk verplicht om hulp te bieden aan iemand in een levensbedreigende situatie, op voorwaarde dat dit zonder ernstig risico voor uzelf of derden kan gebeuren.

Voorbeelden van situaties waarin dit artikel van toepassing kan zijn:

• Verkeersongevallen of werkongevallen

• Brand, overstromingen of andere rampen

• Mishandeling of huiselijk geweld

• Overvallen of andere criminele feiten

• Iemand die onwel wordt in het openbaar

• Pogingen tot zelfdoding

Indien u nalaat om bijvoorbeeld de hulpdiensten te verwittigen, kunt u strafrechtelijk vervolgd worden.

Wanneer bent u strafbaar?

Om schuldig verzuim strafbaar te stellen, moeten drie wettelijke voorwaarden vervuld zijn:

 1.  Er is sprake van groot gevaar

De betrokkene moet zich in een ernstige of levensbedreigende situatie bevinden, zoals bij een zwaar ongeval, medische noodsituatie of dreigend geweld.

 2.  U kunt veilig hulp bieden

U bent enkel verplicht om hulp te bieden als dat zonder ernstig gevaar voor uzelf of anderen kan. De wet vraagt geen heldendaden die uw eigen veiligheid in het gedrang brengen.

 3.  U laat opzettelijk na om te helpen

U moet zich bewust zijn van de situatie én bewust beslissen om niets te doen. Alleen dan is er sprake van schuldig verzuim. Wie de ernst niet correct kon inschatten, kan in principe niet gestraft worden.

Uitzondering: Als u redelijkerwijs dacht dat er geen sprake was van een ernstig verzoek om hulp, of als u de noodsituatie niet persoonlijk kon vaststellen, kunt u niet aansprakelijk worden gesteld.

Wat riskeert u bij schuldig verzuim?

De gevolgen van schuldig verzuim zijn niet min. U riskeert:

• Boetes van €50 tot €500 (te vermenigvuldigen met de opdeciemen)

• Gevangenisstraffen van 8 dagen tot 5 jaar

De straf kan verdubbeld worden als uw nalatigheid te wijten is aan discriminatie.

Ook als u het slachtoffer niet helpt vanwege diens band met iemand die u discrimineert, geldt deze strafverzwaring.

Wat doet u best bij een noodsituatie?

Het vermijden van schuldig verzuim is eenvoudig. U hoeft geen medische expert te zijn, maar wel menselijk handelen.

• Evalueer de situatie – Is er gevaar voor uzelf of anderen?

• Bel 112 – Dit is het nationale noodnummer in België

• Verleen hulp indien mogelijk en veilig – Een geruststellend woord, eerste hulp of eenvoudig contact met het slachtoffer kan al veel betekenen

• Blijf ter plaatse – Indien u de hulpdiensten verwittigde, wacht dan tot zij aankomen om verdere informatie te geven