Wat is de Salduz-wet en waarom is deze zo belangrijk?

De Salduz-wetgeving is een cruciale bescherming voor iedereen die in België wordt verhoord door de politie. Deze wet zorgt ervoor dat verdachten niet zomaar onder druk worden gezet om belastende verklaringen af te leggen zonder juridische bijstand.

Maar waarom bestaat deze wet? Wat zijn de belangrijkste regels en rechten? In dit artikel krijgt u een helder en praktisch overzicht van alles wat u moet weten over de Salduz-wet.

Wat is de Salduz-wet en waarom bestaat deze?

De Salduz-wet is ingevoerd om ervoor te zorgen dat iedereen recht heeft op een eerlijk verhoor, inclusief juridische bijstand.

De wet vindt zijn oorsprong in een spraakmakende zaak uit 2001, waarin een jonge Koerdische man in Turkije werd veroordeeld op basis van een valse bekentenis. Hij had bekend zonder de aanwezigheid van een advocaat en kreeg hierdoor geen eerlijke kans om zichzelf te verdedigen.

In 2008 oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in het Salduz-arrest dat elke verdachte recht heeft op bijstand van een advocaat vanaf het eerste verhoor. Dit principe werd later in België omgezet in nationale wetgeving, waardoor de Salduz-wet op 1 januari 2012 in werking trad. 

Wat zijn de regels van de Salduz-wet?

De Salduz-wet stelt duidelijke eisen waaraan een verhoor moet voldoen. De belangrijkste rechten van een verdachte zijn:

 1.  Recht om te weten waarvan men verdacht wordt

Iedereen die wordt verhoord, moet vooraf geïnformeerd worden over de feiten waarvoor hij of zij wordt ondervraagd. Dit betekent dat u een duidelijke uitleg krijgt over de verdenking tegen u.

 2.  Recht op een advocaat vóór en tijdens het verhoor

• Voor het verhoor heeft u het recht om een privégesprek met een advocaat te voeren.
• Tijdens het verhoor mag uw advocaat aanwezig zijn om toe te zien op de correcte naleving van uw rechten.
• Als u geen advocaat kunt betalen, wordt er een gratis advocaat toegewezen.

 3.  Recht om te zwijgen en zichzelf niet te beschuldigen

U bent niet verplicht om op vragen te antwoorden. Dit wordt het zwijgrecht genoemd. Niemand kan u dwingen een verklaring af te leggen die uzelf kan schaden.

 4.  Recht op correcte registratie van het verhoor

U mag vragen dat alle vragen en antwoorden letterlijk worden genoteerd, zodat er geen verkeerde interpretaties ontstaan. Dit helpt om te voorkomen dat verklaringen verkeerd worden weergegeven in het proces-verbaal.

 5.  Recht om opsporingshandelingen aan te vragen

U kunt verzoeken dat de politie een bepaald onderzoek uitvoert of een andere persoon verhoort als dat relevant is voor uw zaak.

 6.  Recht op een tolk

Als u de taal van het verhoor niet begrijpt, heeft u recht op een gratis tolk die de vragen en antwoorden correct vertaalt.

Hoe werkt de Salduz-wet in de praktijk?

Wanneer u wordt opgeroepen voor een verhoor, moet de politie u onmiddellijk op de hoogte brengen van uw rechten. Dit betekent dat u voorafgaand aan het verhoor een document ontvangt waarin deze rechten duidelijk staan vermeld. Vervolgens heeft u recht op een overleg met een advocaat, waarna het verhoor kan beginnen.

Uw advocaat mag tijdens het verhoor niet antwoorden in uw plaats, maar kan wel tussenkomen als uw rechten worden geschonden. Hij of zij kan bijvoorbeeld:

• Pauzes aanvragen als u onder druk wordt gezet.
• Vragen verduidelijken als deze misleidend zijn.
• Corrigeren als uw verklaring verkeerd wordt genoteerd.

Indien de politie de Salduz-wet niet respecteert, kunnen uw verklaringen ongeldig worden verklaard en mogelijk niet als bewijs worden gebruikt in de rechtbank.

Wat gebeurt er als uw rechten worden geschonden?

Als blijkt dat de politie de regels van de Salduz-wet niet heeft nageleefd, heeft dit gevolgen voor uw zaak:

• Verklaringen die u heeft afgelegd zonder juiste juridische bijstand kunnen ongeldig worden verklaard.
• Uw advocaat kan een klacht indienen of een verzoek tot nietigverklaring van het verhoor indienen.
• In ernstige gevallen kan dit leiden tot vrijspraak of een vermindering van straf.