Elektronisch toezicht

Elektronisch toezicht: een alternatieve straf met beperkingen

Wie na het plegen van een misdrijf veroordeeld wordt door een strafrechter, loopt het risico op verschillende sancties. Eén van die sancties is elektronisch toezicht, ook wel bekend als de enkelband.

Wat is elektronisch toezicht?

Elektronisch toezicht houdt in dat een persoon die onder verdenking staat van of veroordeeld is voor een misdrijf een enkelband draagt als vorm van vrijheidsbeperking. De persoon krijgt specifieke uren toegewezen waarbinnen deze op het verblijfsadres moet zijn.

Op het verblijfsadres wordt een bewakingsbox geïnstalleerd, waarmee medewerkers van het toezichtcentrum kunnen controleren of de persoon zich op de juiste tijdstippen op het verblijfsadres bevindt. Onder bepaalde voorwaarden is het mogelijk om het verblijfsadres te verlaten voor werk, ontspanning, winkelen, enzovoort.

Wanneer kan iemand onder elektronisch toezicht geplaatst worden?

Er zijn verschillende redenen waarom iemand onder elektronisch toezicht geplaatst kan worden. Het kan dienen als alternatief voor een gevangenisstraf, als autonome probatiestraf of als voorzorgsmaatregel voor verdachten tijdens een gerechtelijk onderzoek.

• Elektronisch toezicht als alternatief voor een gevangenisstraf:

Een veroordeelde kan onder elektronisch toezicht geplaatst worden als alternatief voor een gevangenisstraf. Dit betekent dat de straf geheel of gedeeltelijk uitgezeten kan worden door middel van een enkelband.

Deze mogelijkheid is doorgaans van toepassing bij kortere gevangenisstraffen en kan beperkt zijn voor bepaalde misdrijven.

• Elektronisch toezicht als autonome probatiestraf:

Een autonome probatiestraf houdt in dat het elektronisch toezicht de hoofdstraf vormt, waarbij een gevangenisstraf slechts een alternatief is als de regels met betrekking tot het elektronisch toezicht worden overtreden. Deze vorm van straf is van toepassing wanneer de maximale termijn van de straf één jaar gevangenisstraf bedraagt. 

• Elektronisch toezicht als voorzorgsmaatregel voor verdachten tijdens een gerechtelijk onderzoek:

Een andere situatie waarin elektronisch toezicht kan worden toegepast, is als voorzorgsmaatregel voor verdachten tijdens een gerechtelijk onderzoek.

Wanneer een verdachte van een misdrijf in voorlopige hechtenis wordt geplaatst gedurende het onderzoek, kan elektronisch toezicht worden opgelegd. Dit betekent dat de verdachte, indien er een risico is op een gevangenisstraf van minstens 1 jaar, gedurende de voorlopige hechtenisperiode onder elektronisch toezicht kan worden geplaatst. In de meeste gevallen moet de verdachte tijdens deze periode voortdurend op het verblijfsadres blijven, vanwege de aard van de zaak.

Wat zijn de gevolgen bij overtreding van het elektronisch toezicht? 

Het overtreden van de regels met betrekking tot elektronisch toezicht kan leiden tot verschillende sancties. De veroordeelde of verdachte kan een waarschuwing krijgen als het om een eerste overtreding gaat, waarbij het dient als een herinnering om zich aan de regels te houden.

Bij herhaalde overtredingen kunnen de regels verstrengd worden. Dit kan betekenen dat er strengere beperkingen worden opgelegd, zoals intensievere monitoring, beperking van de bewegingsvrijheid of andere maatregelen om naleving te waarborgen.

Als de overtreding ernstig is, kan de persoon (opnieuw) naar de gevangenis gestuurd worden. Dit kan het geval zijn wanneer er herhaaldelijk en opzettelijk de regels worden overtreden of wanneer de aard van de overtreding zeer ernstig is. In dergelijke gevallen kan de strafrechter beslissen dat de persoon zijn verdere straf moet uitzitten in de gevangenis in plaats van onder elektronisch toezicht.