Rijverbod: verval van het recht tot sturen

Wie zich niet aan de verkeersregels houdt, kan geconfronteerd worden met ernstige gevolgen, waarvan het rijverbod een van de meest ingrijpende is. Deze strafmaatregel kan worden opgelegd door de politierechtbank na een dagvaarding van de overtreder.

Maar wanneer kan een rijverbod precies worden opgelegd?

Gevallen waarin een rijverbod kan worden opgelegd

De rechter kan het verval van het recht tot het besturen van een motorvoertuig uitspreken:

1° indien hij veroordeelt wegens overtreding van de artikelen 34, 37, 37bis, § 1, 49/1 of 62bis van de Wegverkeerswet;

2° indien hij veroordeelt wegens een verkeersongeval te wijten aan het persoonlijk toedoen van de dader en de veroordeling wordt uitgesproken wegens doding of verwonding;

3° indien hij veroordeelt wegens een van de overtredingen van de tweede of de derde graad, zoals bedoeld in artikel 29, § 1 Wegverkeerswet;

3°bis indien hij veroordeelt wegens het overschrijden van de toegelaten maximumsnelheid bepaald in de reglementen uitgevaardigd op grond van deze gecoördineerde wetten, op basis van artikel 29,§ 3 Wegverkeerswet, wanneer :

• de toegelaten maximumsnelheid met meer dan 30 kilometer per uur en hoogstens 40 kilometer per uur overschreden wordt, of :
• de toegelaten maximumsnelheid met meer dan 20 kilometer per uur en hoogstens 30 kilometer per uur overschreden wordt in een bebouwde kom, in een zone 30, schoolomgeving, erf of woonerf.

4° indien hij veroordeelt wegens enige overtreding van deze wet en van de reglementen uitgevaardigd ter uitvoering ervan en de schuldige binnen drie jaar vóór de overtreding driemaal hieromtrent werd veroordeeld;

5° indien hij veroordeelt wegens overtreding van de artikelen 30, § 1 of 33, § 1, 33, § 3, 1° Wegverkeerswet.

Duur van het rijverbod

De politierechter kan een rijverbod opleggen voor een periode van minimaal acht dagen tot maximaal vijf jaar. In uitzonderlijke gevallen, zoals onopzettelijke doodslag (Strafwetboek artikel 419) of herhaalde overtredingen binnen drie jaar, kan het verval van recht tot sturen meer dan vijf jaar of zelfs levenslang zijn.

De rechter kan het herstel van recht tot sturen ook afhankelijk maken van het slagen voor verschillende examens en onderzoeken, waaronder theoretisch en praktisch rijexamen, geneeskundig en psychologisch onderzoek, en een specifieke opleiding bepaald door de Koning. Zolang de bestuurder niet slaagt voor deze testen, blijft het rijverbod geldig. 

Elk verval dat als straf is uitgesproken, gaat in de vijfde dag na die waarop het openbaar ministerie de kennisgeving aan de veroordeelde heeft gedaan. Zaterdagen, zondagen en wettelijke feestdagen zijn in deze termijn niet inbegrepen.

Is het opleggen van een rijverbod verplicht?

Nee, het opleggen van een rijverbod is niet altijd verplicht.

De rechter heeft de discretionaire bevoegdheid om te beslissen of een rijverbod nodig is. Voor de beslissing tot oplegging van een rijverbod zal de rechter de feiten grondig onderzoeken en de overtreder horen.

Verplichte gevallen zijn onder andere overtredingen van de vierde graad, rijden ondanks een rijverbod, rijden onder invloed van alcohol, en soortgelijke ernstige vergrijpen (Wegverkeerswet artikel 38 §2).