De ondernemingsrechtbank

Als u als ondernemer, zelfstandige of vennootschap verwikkeld raakt in een juridisch geschil, komt uw zaak terecht bij de ondernemingsrechtbank.

In dit artikel leest u wat de ondernemingsrechtbank is, wie er voor deze rechtbank moet verschijnen, welke soorten zaken ze behandelt en hoe een procedure verloopt. 

Wat is de ondernemingsrechtbank?

De ondernemingsrechtbank is een gespecialiseerde rechtbank binnen het Belgische rechtssysteem. Ze is onafhankelijk van de rechtbank van eerste aanleg en heeft haar eigen bevoegdheden.

De rechtbank behandelt geschillen tussen ondernemingen of tussen een particulier en een onderneming. Onder de term onderneming vallen:

• Vennootschappen (bv, nv, vzw, enz.)

• Zelfstandigen (natuurlijke personen met een ondernemingsnummer)

• Vrije beroepen (zoals advocaten, artsen, architecten)

• Feitelijke verenigingen met een economisch doel

Ook consumenten kunnen bij de ondernemingsrechtbank terecht als zij een geschil hebben met een onderneming, bijvoorbeeld over een contractuele betwisting.

Wie zetelt in de ondernemingsrechtbank?

Uniek aan de ondernemingsrechtbank is de samenstelling van de rechters, de zgn. rechters in ondernemingszaken:

• Beroepsrechter: een magistraat met juridische expertise.

• Lekenrechters (rechters in ondernemingszaken): ervaren ondernemers of bedrijfsleiders, aangesteld op basis van hun praktijkkennis.

Deze combinatie zorgt voor zowel juridisch als economisch inzicht bij het beoordelen van zaken.

Waar vindt u de ondernemingsrechtbank?

Er zijn 9 ondernemingsrechtbanken in België, elk met één of meerdere afdelingen in grotere gerechtelijke arrondissementen:

• Antwerpen
• Bergen
• Brussel (Nederlandstalig en Franstalig)
• Eupen
• Gent
• Leuven
• Luik
• Namen

Elke rechtbank heeft een hoofdzetel en vaak bijkomende afdelingen in andere steden binnen het arrondissement.

Wat behandelt de ondernemingsrechtbank?

De ondernemingsrechtbank is bevoegd voor een brede waaier aan zaken die te maken hebben met het economische en commerciële leven.

In de eerste plaats behandelt ze geschillen tussen ondernemingen, ongeacht het bedrag dat in het geding is. Ook particulieren kunnen er terecht wanneer zij een contractueel conflict hebben met een onderneming.

Daarnaast speelt de rechtbank een centrale rol in procedures rond faillissement en gerechtelijke reorganisatie, net als bij de stopzetting of ontbinding van ondernemingen. Ze behandelt ook dossiers over onregelmatigheden in de boekhouding of jaarrekening, en kan oordelen over het opleggen van een ondernemingsverbod.

Tot slot is de ondernemingsrechtbank bevoegd om beroep te behandelen tegen bepaalde beslissingen van officiële instanties, zoals de Kruispuntbank van Ondernemingen of de Orde der Apothekers.

Hoe verloopt een procedure?

Een procedure voor de ondernemingsrechtbank verloopt in verschillende stappen:

Meestal start de procedure via een dagvaarding afgeleverd door een gerechtsdeurwaarder. In specifieke gevallen, zoals een faillissementsaanvraag, kan dit via een verzoekschrift.

Tijdens deze zitting wordt het dossier kort toegelicht. De verweerder krijgt doorgaans de kans om schriftelijk verweer in te dienen via conclusies.

Beide partijen lichten hun standpunt mondeling toe. De beroepsrechter en lekenrechters kunnen vragen stellen. U mag zich laten bijstaan of vertegenwoordigen door een advocaat.

De uitspraak volgt meestal binnen enkele weken en wordt per post bezorgd aan alle partijen.

Bent u het niet eens met de uitspraak? Dan kunt u binnen één maand na betekening hoger beroep aantekenen bij het hof van beroep.

Moet u een advocaat nemen?

In principe mag u uzelf verdedigen voor de ondernemingsrechtbank.

Toch is bijstand door een advocaat sterk aanbevolen, gezien de complexiteit van het handels- en vennootschapsrecht.

U heeft recht op:

• Vrije keuze van advocaat

• (Gedeeltelijke) terugbetaling via uw rechtsbijstandsverzekering, indien van toepassing

• Een pro-Deoadvocaat, als u voldoet aan de inkomensvoorwaarden

Voor vennootschappen is juridische bijstand in de praktijk vrijwel onmisbaar.