De arbeidsrechtbank

Krijgt u te maken met een geschil rond werk, sociale zekerheid of arbeidsongeschiktheid? Dan komt uw zaak terecht bij de arbeidsrechtbank. 

In dit artikel leest u wat de arbeidsrechtbank precies doet, wie er voor deze rechtbank moet verschijnen, welke zaken er behandeld worden, hoe een procedure verloopt en of u een advocaat nodig hebt.

Wat is de arbeidsrechtbank?

De arbeidsrechtbank is een gespecialiseerde rechtbank binnen het Belgische rechtssysteem. Ze staat los van de rechtbank van eerste aanleg en heeft een eigen bevoegdheid op het vlak van arbeids- en socialezekerheidsrecht.

De rechtbank behandelt geschillen over arbeid, sociale bescherming en uitkeringen. Denk hierbij aan conflicten tussen werknemers en werkgevers, maar ook aan betwistingen met uitkeringsinstanties zoals het ziekenfonds of de RVA.

Tot de partijen die voor de arbeidsrechtbank kunnen verschijnen behoren onder andere:

• Werknemers

• Werkgevers

• Zelfstandigen

• Uitkeringsgerechtigden (bv. werklozen, zieken, invaliden)

• Overheidsinstanties zoals RVA, RIZIV, FOD Sociale Zekerheid, ziekenfondsen

Wie zetelt in de arbeidsrechtbank?

De arbeidsrechtbank werkt met een gemengde samenstelling van rechters, afhankelijk van het soort dossier.

• Beroepsrechter: een juridisch geschoolde magistraat die voorzitter is van de kamer.

• Rechters in sociale zaken: dit zijn geen professionele rechters, maar ervaren personen uit de arbeidswereld, zoals vertegenwoordigers van werkgevers- of werknemersorganisaties.

In sommige gevallen behandelt de beroepsrechter de zaak alleen. In andere gevallen wordt hij bijgestaan door twee rechters in sociale zaken. Die praktijkgerichte kennis zorgt ervoor dat sociale geschillen niet alleen juridisch, maar ook maatschappelijk en realistisch beoordeeld worden.

Waar vindt u de arbeidsrechtbank?

Er zijn 9 arbeidsrechtbanken in België, elk met één of meerdere afdelingen in grotere gerechtelijke arrondissementen:

• Antwerpen
• Bergen
• Brussel (Nederlandstalig en Franstalig)
• Eupen
• Gent
• Leuven
• Luik
• Namen

Elke rechtbank heeft een hoofdzetel en vaak bijkomende afdelingen in andere steden binnen het arrondissement.

Wat behandelt de arbeidsrechtbank?

De arbeidsrechtbank is bevoegd voor een brede waaier aan zaken die te maken hebben met arbeid en sociale zekerheid.

In de eerste plaats behandelt ze geschillen tussen werknemers en werkgevers, bijvoorbeeld over ontslag, loon, overuren, of arbeidsomstandigheden. Daarnaast behandelt ze conflicten over werkloosheidsuitkeringen, ziekte- en invaliditeitsuitkeringen, arbeidsongevallen en beroepsziekten.

Ook geschillen met sociale instellingen zoals ziekenfondsen, de RVA, het RIZIV of het FOD Sociale Zekerheid komen voor deze rechtbank.

Tot slot behandelt de arbeidsrechtbank ook administratieve sancties, betwistingen over sociale bijdragen, en beroepen tegen beslissingen over kinderbijslag of andere sociale rechten.

Hoe verloopt een procedure?

Een procedure voor de arbeidsrechtbank verloopt meestal op basis van een verzoekschrift. Dat maakt de drempel lager dan bij een gewone dagvaarding.

Tijdens de zitting wordt het dossier besproken. Beide partijen kunnen hun standpunt toelichten, mondeling of schriftelijk. De beroepsrechter en eventuele sociale rechters kunnen vragen stellen.

U mag zich laten bijstaan of vertegenwoordigen door een advocaat, of – in sommige gevallen – door een vakbondsafgevaardigde.

Na de zitting volgt een uitspraak. Deze wordt meestal binnen enkele weken per post aan de partijen meegedeeld.

Bent u het niet eens met de beslissing? Dan kunt u binnen één maand na betekening hoger beroep aantekenen bij het arbeidshof.

Moet u een advocaat nemen?

U mag zichzelf verdedigen voor de arbeidsrechtbank. 

Toch kan een advocaat nuttig zijn, zeker bij complexe of gevoelige dossiers. U heeft recht op:

• Vrije keuze van advocaat

• (Gedeeltelijke) terugbetaling via uw rechtsbijstandsverzekering

• Een pro-Deoadvocaat, als u voldoet aan de inkomensvoorwaarden

Veel werknemers kunnen ook rekenen op juridische steun via hun vakbond, die de procedure opvolgt en u vertegenwoordigt in de rechtbank.