Wat is blijvende saisine?

De familierechtbank speelt een cruciale rol in het rechtssysteem, omdat zij geschillen en zaken behandelt die te maken hebben met familie en gezin.

Binnen dit rechtsgebied is het concept van “blijvende saisine” van groot belang. Dit juridische mechanisme zorgt ervoor dat de familierechtbank langdurig betrokken blijft bij een familiedossier, met als doel continuïteit en consistentie te waarborgen.

In dit artikel leggen we uit wat blijvende saisine precies betekent, hoe het werkt, en waarom het van belang is voor alle betrokken partijen.

Wat is blijvende saisine?

Het woord "saisine" komt uit het Frans en heeft wortels in het Latijnse "sacire", dat "in bezit nemen" of "beheersen" betekent. In juridisch Frans verwijst "saisir" naar het "overnemen en behandelen van een zaak", en "saisine" beschrijft het "verkrijgen van beslissingsbevoegdheid over een dossier".

In de context van het familierecht houdt blijvende saisine in dat de familierechtbank, zodra zij een familiedossier behandelt, ook bevoegd blijft voor toekomstige geschillen en wijzigingen binnen datzelfde dossier, ook wanneer de zaak reeds in hoger beroep werd behandeld. Deze bevoegdheid betekent dat dezelfde rechtbank verdere beslissingen kan nemen over alle latere kwesties, zoals aanpassingen in een omgangsregeling of wijzigingen in alimentatieverplichtingen, zonder dat een nieuwe procedure gestart moet worden.

Deze doorlopende betrokkenheid van de rechtbank waarborgt continuïteit en consistentie in de behandeling van familiezaken, wat zowel efficiëntie als duidelijkheid biedt aan alle betrokken partijen.

Hoe werkt blijvende saisine?

Start van het dossier

De blijvende saisine wordt geactiveerd zodra een familiedossier voor de eerste keer voor de rechtbank komt. Dit kan een echtscheiding zijn, een geschil over het ouderlijk gezag, of een kwestie rond alimentatie.

Het opstarten van een dergelijk dossier gebeurt vaak door middel van een dagvaarding of een inleidend verzoekschrift. Vanaf dat moment blijft de familierechtbank bevoegd om verdere beslissingen over dit dossier te nemen, zonder dat er telkens opnieuw een hele juridische procedure moet worden opgestart.

Voortdurende bevoegdheid

Na de eerste behandeling van het dossier blijft de familierechtbank bevoegd voor alle toekomstige zaken die met dit dossier verband houden. Dat betekent dat betrokken partijen niet opnieuw een zaak hoeven aan te spannen bij een andere rechtbank, zelfs als er nieuwe kwesties ontstaan. Een wijziging in de omgangsregeling of een verzoek tot aanpassing van alimentatie kan eenvoudig door dezelfde rechtbank worden behandeld, zonder dat er nieuwe rolrechten betaald hoeven te worden.

Ook wanneer een zaak reeds behandeld werd in hoger beroep, kan men deze opnieuw opwerpen voor de familierechtbank. 

Wijzigingen in omstandigheden

In situaties waarin er sprake is van "nieuwe elementen", biedt blijvende saisine de mogelijkheid om de zaak opnieuw voor te leggen aan de familierechtbank.

Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om een verandering in de financiële situatie, zoals werkloosheid of langdurige ziekte, of een verandering in de woonplaats die een andere omgangsregeling vereist.

Wat wordt verstaan onder “nieuwe elementen”?

Volgens artikel 1253ter/7 van het Gerechtelijk Wetboek kan een dossier opnieuw worden bekeken wanneer er sprake is van:

• Een feit dat onbekend was bij het eerste verzoek;
• Veranderde omstandigheden die het leven van de partijen of hun kinderen significant beïnvloeden, zoals wijzigingen in het inkomen of de gezondheid;
• Nieuwe elementen die invloed hebben op de verblijfsregeling, ouderlijk gezag, of omgangsregeling, waarbij het belang van het kind steeds vooropstaat.

Deze nieuwe elementen zorgen ervoor dat de familierechtbank de situatie opnieuw kan beoordelen en, indien nodig, aanpassingen kan doen aan de huidige afspraken.