Nepaccounts op sociale media: wat zijn de juridische gevolgen?

Stelt u zich voor: u zit rustig op een vrijdagavond door uw sociale media te scrollen, genietend van de laatste updates van vrienden en familie, wanneer u plotseling een account tegenkomt dat verdacht veel lijkt op dat van een goede vriend. De profielfoto is hetzelfde, de naam is bijna identiek, maar iets klopt er niet.

Na wat verder onderzoek blijkt dit een nepaccount te zijn, een veelvoorkomend verschijnsel.

Maar wat zijn de juridische consequenties hiervan?

In principe is het niet toegestaan om publiekelijk een andere naam te gebruiken dan deze die vermeld zijn in de geboorteakte. 

Dit wordt voorgeschreven in artikel 370/1 van het oud Burgerlijk Wetboek: 

Niemand mag publiekelijk een andere naam of andere voornamen dragen dan deze vermeld in zijn akte van geboorte.

Deze namen en voornamen kunnen slechts gewijzigd of verbeterd worden op de wijze en in de gevallen bepaald door de wet.

Dit artikel is echter alleen van toepassing in officiële, juridische en administratieve contexten. Het is gericht op het gebruik van namen in situaties waar juridische geldigheid en officiële identiteit belangrijk zijn, zoals in officiële documenten, juridische procedures en bij overheidsinstanties.

Het is toegestaan om op sociale media een account aan te maken onder een valse naam of een pseudoniem. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden om privacyredenen of om een online identiteit te creëren die niet direct aan uw echte identiteit gekoppeld is.

Hoewel het toegestaan is om nepprofielen aan te maken op sociale media, zijn er strikte regels over hoe deze profielen mogen worden gebruikt. Het misbruiken van nepprofielen kan leiden tot ernstige juridische consequenties. 

Zich online uitgeven als iemand anders 

Het is verboden zich online voor te doen als iemand anders. 

Dit is strafbaar gesteld in artikel 231 van het Strafwetboek:

Hij die in het openbaar een naam aanneemt, die hem niet toekomt, wordt gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en met geldboete van vijfentwintig [euro] tot driehonderd [euro], of met een van die straffen alleen.

Dit betekent dat het aanmaken van een account met de bedoeling anderen te laten geloven dat u iemand anders bent, zoals door het gebruik van hun echte naam en foto, strafbaar is.

Het gebruiken van een foto van iemand anders is bovendien in elk geval verboden, aangezien dit ingaat tegen het portretrecht van die persoon. Het portretrecht beschermt de afbeelding van een individu en vereist toestemming voor gebruik.

Bedrieglijk gebruik van valse namen of hoedanigheden

Het is verboden bedrieglijk gebruik te maken van valse namen of hoedanigheden om onrechtmatig economisch voordeel voor zichzelf of voor een ander te verwerven.

Dit is strafbaar gesteld in artikel 496 van het Strafwetboek:

Hij die, met bedrieglijk opzet, beoogt een onrechtmatig economisch voordeel voor zichzelf of voor een ander te verwerven, hetzij door gebruik te maken van valse namen of valse hoedanigheden, hetzij door listige kunstgrepen aan te wenden om te doen geloven aan het bestaan van valse ondernemingen, van een denkbeeldige macht of van een denkbeeldig krediet, om een goede afloop, een ongeval of enige andere hersenschimmige gebeurtenis te doen verwachten of te doen vrezen of om op andere wijze misbruik te maken van het vertrouwen of van de lichtgelovigheid, wordt gestraft met gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en met geldboete van zesentwintig euro tot drieduizend euro.

Schade aan de reputatie van anderen

Het aanmaken van nepprofielen is niet alleen strafbaar wanneer u zich voordoet als een ander of een valse naam of hoedanigheid gebruikt om daar economisch voordeel uit te halen. Ook als u deze profielen gebruikt om de reputatie van anderen te schaden, begaat u een strafbaar feit, namelijk laster en eerroof.

Laster en eerroof is een misdrijf waarbij de reputatie van een persoon wordt beschadigd door onwaarheden of beledigende uitspraken te verspreiden.

In de context van nepprofielen kan dit zich bijvoorbeeld uiten door het verspreiden van valse informatie, het beledigen van anderen, het uiten van bedreigingen, en dergelijke.

Kortom, hoewel het gebruik van een pseudoniem of valse naam op sociale media is toegestaan, zijn er strikte grenzen.

Het aannemen van de identiteit van een ander, het gebruik van een valse naam of hoedanigheid om daar economisch voordeel uit te halen, en het schaden van andermans reputatie zijn ernstige misdrijven met mogelijke juridische gevolgen.