Wanneer mag een agent een vuurwapen gebruiken tegen personen?

Het gebruik van vuurwapens door politieagenten is een uiterst gevoelige kwestie, die strikt wordt gereguleerd door de Belgische wetgeving. Hoewel politieagenten jaarlijks te maken krijgen met veel vormen van agressie, inclusief fysiek geweld - 40% van hen wordt jaarlijks fysiek aangevallen - komt het daadwerkelijke gebruik van dienstwapens relatief zelden voor.

De regels voor het gebruik van vuurwapens zijn dan ook streng en alleen toegestaan onder zeer specifieke omstandigheden

Wanneer mag een agent een vuurwapen gebruiken tegen personen?

Artikel 38 van de Wet op het Politieambt bepaalt nauwkeurig in welke situaties agenten vuurwapens mogen gebruiken tegen personen.

Dit zijn de vier belangrijkste situaties waarin vuurwapengebruik is toegestaan:

 1.  In geval van wettige zelfverdediging

Een agent mag een vuurwapen gebruiken om zichzelf of anderen te beschermen tegen een onmiddellijke en ernstige dreiging.

Dit is alleen toegestaan wanneer de dreiging niet op een andere manier kan worden afgewend en het gebruik van geweld proportioneel is.

 2.  Tegen gewapende personen

Een vuurwapen mag worden gebruikt tegen gewapende personen of in de richting van voertuigen waarin gewapende personen zich bevinden, wanneer redelijkerwijs kan worden aangenomen dat deze personen vuurwapens klaar voor gebruik hebben en deze tegen anderen zullen inzetten.

Dit kan gebeuren bij het ontdekken van een misdaad of gewelddadig wanbedrijf.

 3.  In geval van volstrekte noodzakelijkheid

Vuurwapens mogen worden ingezet wanneer het absoluut noodzakelijk is om personen, strategische posten, het vervoer van gevaarlijke goederen of specifieke locaties die onder politiebescherming vallen, te verdedigen.

Dit mag alleen als er geen andere mogelijkheden zijn om die bescherming te waarborgen.

 4.  Bescherming van personen in gerechtelijke opdrachten

Als het voor de uitvoering van gerechtelijke politieopdrachten volstrekt noodzakelijk is, mogen agenten vuurwapens gebruiken om personen die aan hun bescherming zijn toevertrouwd, te verdedigen. 

In alle gevallen moet het gebruik van het vuurwapen gebeuren volgens de vastgelegde richtlijnen en, in sommige gevallen, onder de verantwoordelijkheid van een officier van bestuurlijke of gerechtelijke politie.

Waarschuwingsplicht

Wanneer geen sprake is van wettige zelfverdediging, mag een vuurwapen slechts worden gebruikt nadat er een duidelijke waarschuwing is gegeven. Dit kan met een luide stem, via andere middelen of door het afvuren van een waarschuwingsschot.

Enkel als een waarschuwing de effectiviteit van het gebruik van het vuurwapen zou ondermijnen, kan van deze verplichting worden afgeweken.