Wat is schuldig verzuim?

In de Belgische wetgeving wordt schuldig verzuim gedefinieerd als het opzettelijk niet verlenen van hulp of bijstand aan iemand in groot gevaar, wanneer dit zonder ernstige eigen risico of risico voor anderen kan gebeuren. 

Wettelijk kader

Schuldig verzuim is vastgelegd in artikel 422bis van het Belgisch Strafwetboek. Volgens deze wet is iedereen die getuige is van een situatie waarin een ander persoon in groot gevaar verkeert, en nalaat om hulp te bieden terwijl dat veilig kan, strafbaar. Dit kan inhouden het niet bellen van de nooddiensten of het niet verlenen van fysieke hulp in geval van een ongeval.

Vb. ongeval, beroering, schipbreuk, overstroming, brand of andere rampen, evenals in geval van roverij, plundering, ontdekking op heterdaad, vervolging door het openbaar geroep of van gerechtelijke tenuitvoerlegging, ...

Heeft de verzuimer niet persoonlijk het gevaar vastgesteld waarin de hulpbehoevende verkeerde, dan kan hij niet worden gestraft, indien hij op grond van de omstandigheden waarin hij werd verzocht te helpen, kon geloven dat het verzoek niet ernstig was of dat er gevaar aan verbonden was.

Criteria voor schuldig verzuim

De wet identificeert enkele kerncriteria voor het vaststellen van schuldig verzuim:

• Aanwezigheid van groot gevaar: Het slachtoffer moet in een levensbedreigende of ernstige situatie verkeren.
• Mogelijkheid om veilig hulp te bieden: De hulpverlener mag geen significante eigen risico's nemen bij het bieden van hulp of een risico voor anderen veroorzaken.
• Opzettelijk nalaten hulp te bieden: Er moet sprake zijn van een bewuste beslissing om geen hulp te bieden.

Juridische implicaties

Schuldig verzuim kan leiden tot strafrechtelijke vervolging en straffen variërend van een boete van € 50,00 tot € 500,00 (maal 8 opdeciemen) tot een gevangenisstraf van 8 dagen tot 5 jaar.

De sancties hangen af van de omstandigheden van het geval en de mate van nalatigheid. 

Let op! De straf voor schuldig verzuim kan verdubbeld worden als de verzuimer gedreven wordt door haat, minachting of vijandigheid jegens iemand op basis van discriminerende kenmerken zoals ras, huidskleur, afkomst, genderidentiteit, seksuele geaardheid, geloof, enzovoort. Dit geldt ook als deze kenmerken vermeend zijn.

Dezelfde verhoging van de straf is van toepassing als de dader meent dat het slachtoffer een band heeft met iemand die hij om soortgelijke redenen veracht.