Wat is klassenjustitie?

Het rechtssysteem dient onafhankelijk en onpartijdig te zijn, zonder enige vorm van favoritisme, vooroordelen of discriminatie (positief of negatief). In de realiteit is dit echter niet altijd het geval. Soms lijkt het oordeel van een rechter beïnvloed te worden door de sociale klasse waartoe de veroordeelde behoort. Dit fenomeen staat bekend als klassenjustitie.

Klassenjustitie gaat niet alleen over de voorkeursbehandeling van personen met een hoge status, maar ook om de impact van sociale klasse op de mogelijkheid om hooggekwalificeerde advocaten in te schakelen en de gevolgen daarvan tijdens het proces.

Wat zijn de gevolgen van klassenjustitie?

 >  Ongelijke juridische bijstand

Een belangrijk aspect van klassenjustitie is de ongelijke toegang tot juridische bijstand. Personen met voldoende financiële middelen kunnen zich hooggekwalificeerde (en vaak dure) advocaten veroorloven, terwijl personen uit lagere klassen soms moeten vertrouwen op advocaten die een lager tarief hanteren of pro deo-advocaten.

 >  Behandeling van verdachten

Klassenjustitie kan ook van invloed zijn op de behandeling van verdachten tijdens het strafproces. Mensen uit lagere klassen kunnen te maken krijgen met vooroordelen en negatieve stereotypen die hun geloofwaardigheid ondermijnen. Onbewuste beïnvloeding door sociale vooroordelen kan leiden tot een oneerlijke en vooringenomen behandeling.

 >  Verschillen in strafmaat

Een ander aspect van klassenjustitie is de invloed op de strafmaat. Hoewel de wet formeel voor iedereen gelijk is, blijkt in de praktijk dat mensen uit hogere sociale klassen soms mildere straffen krijgen in vergelijking met mensen uit lagere klassen voor vergelijkbare misdaden. Sociale status, connecties en de mogelijkheid om dure advocaten in te schakelen, kunnen hierbij een rol spelen.

Denk maar aan beroemheden die makkelijk wegkomen met een zware verkeersovertreding of kinderen afkomstig uit rijke families die milde straffen krijgen omwille van hun status.

Het streven naar gelijkheid en eerlijkheid

Het is van essentieel belang om te benadrukken dat klassenjustitie niet inherent is aan het rechtssysteem. Een goed functionerend rechtsstelsel zou juist moeten streven naar gelijkheid en eerlijkheid voor alle individuen, ongeacht hun sociale status.

Klassenjustitie staat dus niet voor het klassewerk dat justitie levert in haar werkzaamheden, integendeel, klassenjustitie staat voor het falen van de rechterlijke macht door de bevoordeling van de heersende klasse in juridische procedures.