Wat is een magistraat?

Een magistraat in België is een juridisch professional die werkzaam is binnen de rechterlijke macht. 

Magistraten oefenen hun functie uit met onafhankelijkheid en onpartijdigheid:

Onafhankelijkheid: Dit principe houdt in dat rechters en andere juridische autoriteiten vrij moeten zijn van externe invloeden bij het nemen van beslissingen. Ze moeten in staat zijn hun functie uit te oefenen zonder druk of beïnvloeding vanuit andere machten, zoals de uitvoerende of wetgevende macht, of externe partijen.

Onpartijdigheid: Onpartijdigheid vereist dat rechters neutraal en onbevooroordeeld zijn bij het behandelen van zaken. Ze moeten elke vorm van vooringenomenheid vermijden en elke zaak objectief beoordelen op basis van feiten en wetten, zonder enige voorkeur voor een van de betrokken partijen. Het doel is het waarborgen van eerlijke en rechtvaardige beslissingen in overeenstemming met het recht.

Rechters en parketmagistraten

Binnen het Belgisch rechtssysteem zijn er twee soorten magistraten: rechters (zittende magistraten) en parketmagistraten (staande magistraten).

• Rechters

Een rechter is een juridische functionaris die belast is met het nemen van juridische beslissingen in geschillen en het handhaven van de wet. Anders dan een parketmagistraat, is een rechter niet direct betrokken bij de strafvervolging, maar heeft hij een bredere rol in het rechterlijke systeem.

Rechters zitten zittingen voor waarin ze naar de argumenten van beide partijen luisteren, bewijsmateriaal overwegen en getuigen horen om de feiten van een zaak vast te stellen. Ze passen de relevante wetten toe op deze feiten en interpreteren de wet om juridische beslissingen te nemen.

Na het overwegen van alle relevante informatie, geven rechters uitspraak in de vorm van een vonnis. Dit kan variëren van schuldig- of onschuldigverklaring in een strafzaak tot het doen van een beslissing in een civiele zaak. Rechters handhaven de orde in de rechtszaal, nemen beslissingen over toelating van bewijsmateriaal en zorgen ervoor dat het proces eerlijk en ordelijk verloopt.

• Parketmagistraten

Een parketmagistraat is een juridische professional die opereert binnen het openbaar ministerie en belast is met de vervolging van strafzaken namens de staat. Deze magistraat, werkzaam bij het parket, neemt verschillende taken en verantwoordelijkheden op zich.

Primair is de parketmagistraat verantwoordelijk voor het leiden van strafrechtelijke onderzoeken en het nemen van beslissingen omtrent strafvervolging. Hij of zij geeft juridisch advies aan de politie tijdens het onderzoek, beoordeelt bewijsmateriaal en beslist of er voldoende gronden zijn om een zaak voor de rechtbank te brengen.

De parketmagistraat vertegenwoordigt de aanklager tijdens gerechtelijke procedures, waaronder zittingen en hoorzittingen. Tijdens deze procedures presenteert de magistraat argumenten, introduceert bewijsmateriaal en pleit voor een passende straf. Bovendien is hij of zij betrokken bij onderhandelingen over schikkingsvoorstellen of pleidooiovereenkomsten met verdachten of hun advocaten.

Een cruciale rol van de parketmagistraat is het opstellen van officiële aanklachten waarin de beschuldigingen tegen een verdachte gedetailleerd worden uiteengezet. Deze aanklachten worden vervolgens voorgelegd aan de rechtbank. De magistraat houdt toezicht op het onderzoek dat door de politie wordt uitgevoerd en zorgt ervoor dat dit in overeenstemming is met wettelijke normen. Samenwerking met wetshandhavingsinstanties is essentieel om de effectieve uitvoering van het strafrecht te waarborgen.