Wat is het ouderlijk gezag en hoe werkt het?

U zit aan de keukentafel met uw kind, midden in een gesprek over wat het zelf mag beslissen. Het lijkt een onschuldige vraag, maar raakt al snel aan diepere onderwerpen.

U voelt als ouder de verantwoordelijkheid om richting te geven, terwijl uw kind steeds meer zijn eigen keuzes wil maken. Wie bepaalt eigenlijk de grenzen? Wie beslist over zaken als gezondheid, opvoeding en zelfs geloof? En hoe zit dit als u en de andere ouder gescheiden zijn?

Dit soort vragen gaan over ouderlijk gezag: een begrip dat veel meer omvat dan alleen het nemen van beslissingen. Wat betekent het precies, en hoe werkt het in de praktijk?

Wat houdt ouderlijk gezag in?

Ouderlijk gezag is het recht en de verantwoordelijkheid van ouders om belangrijke beslissingen te nemen over het leven en welzijn van hun kind, totdat het kind meerderjarig is of wordt ontvoogd. Dit omvat keuzes op het gebied van opvoeding, gezondheid, schoolkeuze, en ook hedendaagse kwesties zoals het beschermen van de privacy van het kind, bijvoorbeeld bij het delen van foto's op sociale media.

In principe voeren ouders het ouderlijk gezag gezamenlijk uit, wat betekent dat zij samen moeten overleggen en beslissen in het belang van hun kind.

Wat als ouders gescheiden zijn?

Ook wanneer ouders gescheiden zijn of niet meer samenwonen, blijven zij het ouderlijk gezag gezamenlijk uitoefenen. Dit houdt in dat zij moeten overleggen over belangrijke beslissingen die de gezondheid, opvoeding of levensbeschouwelijke keuzes van het kind betreffen.

Wanneer ouders het hierover niet eens kunnen worden, biedt de wet de mogelijkheid om de familierechtbank in te schakelen.

Wat als ouders het niet eens worden?

Als ouders er samen niet uitkomen over de zorg, opvoeding of huisvesting van het kind, kunnen zij de kwestie voorleggen aan de familierechtbank.

De rechtbank kan besluiten één ouder de toestemming te geven om bepaalde beslissingen zelfstandig te nemen of het ouderlijk gezag volledig aan één ouder toe te vertrouwen. Ook kan de rechtbank bepalen dat bepaalde beslissingen alleen met instemming van beide ouders genomen mogen worden, zodat het belang van het kind voorop blijft staan.

Belangrijk om te weten is dat enkel de wettelijke ouders het ouderlijk gezag uitoefenen. Stiefouders, ook al dragen zij bij aan de dagelijkse zorg van het kind, hebben geen wettelijk ouderlijk gezag.