Geen zitplaats op de trein of bus, heeft u recht op een compensatie?

De treinwagon zit bomvol, en terwijl u zich een weg baant door het gangpad, merkt u dat alle zitplaatsen al bezet zijn. U blijft staan, balancerend terwijl de trein zachtjes heen en weer wiegt. Voor u ligt nog een lange rit rechtstaan, terwijl u toch betaalt voor een ticket.

Het is begrijpelijk dat u zich afvraagt: "Heb ik dan geen recht op een zitplaats?"

In België geeft een standaard vervoersbewijs voor trein, bus, tram of metro (openbaar vervoer) toegang tot het vervoermiddel, maar het biedt geen garantie op een zitplaats.

Het recht op een zitplaats is afhankelijk van de beschikbaarheid op het moment van instappen en factoren zoals drukte, tijdstip en traject. Dit kan betekenen dat passagiers tijdens piekuren of op populaire trajecten mogelijk moeten staan.

Het vervoerscontract: recht op vervoer, geen vaste plaats

Bij het kopen van een vervoersbewijs sluit u een vervoerscontract af met de vervoerder, zoals de NMBS. Dit contract verleent u het recht om van punt A naar punt B te reizen binnen de voorwaarden van de vervoerder.

Het recht op vervoer staat centraal, maar een vaste of gegarandeerde zitplaats maakt hier geen deel van uit. Dit kan worden vergeleken met een staanplaats bij een concert, waar u toegang krijgt tot het evenement, maar geen specifieke plaats koopt.

Europese passagiersrechten: focus op toegang en non-discriminatie

De principes van de Europese Passagiersrechtenverordeningen bevestigen dat het recht op vervoer prioriteit heeft. Extra diensten, zoals gegarandeerde zitplaatsen, zijn afhankelijk van de voorwaarden van de vervoerder of aanvullende afspraken.

Deze wetgeving zorgt vooral voor non-discriminatie en bescherming van personen met beperkte mobiliteit.

Uitzonderingen: recht op een zitplaats voor specifieke groepen

Hoewel een zitplaats niet gegarandeerd is, zijn er uitzonderingen voor bepaalde groepen:

• Personen met een handicap of beperkte mobiliteit: Zij hebben recht op vervoer en kunnen niet geweigerd worden. Daarnaast hebben zij recht op gratis bijstand in terminals en voertuigen.
• Personen met een medische noodzaak: Voor reizigers die om medische redenen niet lang kunnen staan, biedt de NMBS een 'Voorrangskaart voor een zitplaats' aan. Deze kaart geeft recht op een gegarandeerde zitplaats zonder extra kosten, mits de medische noodzaak met een doktersattest is aangetoond.
• Groepsreizen: Bij een groep van 15 personen of meer, zoals scholen of verenigingen, kunnen reizigers gebruikmaken van voordelige tarieven en gereserveerde zitplaatsen. Dit vereist een voorafgaande reservering.