Mag u zomaar een foto of video van iemand anders online plaatsen?

Mag u zomaar een foto of video van iemand anders online plaatsen? Een vraag die velen zich wel eens hebben gesteld, vooral in een tijd waarin alles online gedeeld wordt, vaak zonder erbij stil te staan wat de mogelijke gevolgen zijn. Stel, u maakt een foto op een feestje, of filmt een concert waarin mensen duidelijk herkenbaar in beeld zijn.

Mag u die beelden zomaar posten op sociale media? Wat zegt de wet hierover, en welke rechten hebben de personen die gefilmd of gefotografeerd zijn?

Mag u zomaar een foto of video van iemand anders online plaatsen?

In België is het antwoord hierop duidelijk: zonder toestemming mag u geen herkenbare beelden van anderen online plaatsen.

Dit is vastgelegd in het zogenaamde portretrecht, een recht dat de privacy van elke persoon beschermt. 

Het portretrecht: de basis van uw recht op privacy

Het portretrecht in België geeft iedereen het fundamentele recht om te bepalen of er beelden van hen gemaakt mogen worden en, belangrijker nog, hoe die beelden verspreid mogen worden. Het is niet genoeg dat u zelf de foto of video hebt gemaakt; u heeft ook toestemming nodig om die beelden te delen wanneer mensen herkenbaar in beeld zijn.

Waarom is dit belangrijk? Het portretrecht biedt bescherming tegen ongewilde verspreiding van persoonlijke beelden en houdt rekening met de context waarin de beelden zijn gemaakt. Dit betekent dat niemand zonder zijn of haar toestemming op het internet terechtkomt, een bescherming die cruciaal is in onze online maatschappij.

Wat geldt als toestemming?

Voordat u beelden van iemand anders deelt, is toestemming nodig, en die kan op verschillende manieren gegeven worden:

• Expliciete toestemming: De persoon geeft rechtstreeks aan dat u de foto of video mag maken én verspreiden. Dit kan mondeling, schriftelijk of digitaal worden vastgelegd.
• Impliciete toestemming: Soms kan de toestemming afgeleid worden uit de omstandigheden. Als iemand bijvoorbeeld vrijwillig poseert voor een foto of bewust in beeld loopt, kan dit gezien worden als impliciete toestemming.

Belangrijk om te onthouden is dat toestemming om een foto of video te maken niet automatisch toestemming betekent om die beelden te publiceren. Deze twee vormen van toestemming zijn verschillend en moeten apart worden gevraagd en gegeven.

Uitzonderingen op het portretrecht

Er zijn enkele uitzonderingen waarbij het portretrecht minder strikt wordt toegepast, en beelden zonder toestemming mogen worden gedeeld:

• Algemeen belang: Beelden met een maatschappelijke waarde, bijvoorbeeld van publieke evenementen zoals protesten of concerten, kunnen zonder toestemming gedeeld worden, mits de privacy van betrokkenen wordt gerespecteerd.
• Publieke figuren en publieke functies: Publieke personen zoals politici, artiesten of sporters mogen gefotografeerd worden tijdens de uitvoering van hun werk. Voor hun privéleven geldt echter hetzelfde recht op privacy als voor iedereen.

Let op! In privéruimten is de toestemming van de afgebeelde persoon absoluut noodzakelijk.

Wat zijn de mogelijke sancties bij schending van het portretrecht?

Het niet respecteren van het portretrecht kan ernstige gevolgen hebben.

De persoon die zonder toestemming is gefilmd of gefotografeerd, kan u verzoeken de beelden te verwijderen. Veel sociale media bieden mechanismen om privacyklachten te behandelen en zullen de beelden dan verwijderen. Indien dit niet helpt, kan de betrokken persoon een procedure in kortgeding starten om een rechterlijke verplichting van de beelden te verkrijgen, eventueel met een dwangsom bij verdere verspreiding.

Daarnaast kan een schadevergoeding worden geëist voor geleden schade, zoals reputatieschade of inbreuk op de privacy. Hiervoor moet de persoon aantonen dat de publicatie hem of haar daadwerkelijk heeft benadeeld.

Kortom, voordat u beelden van anderen deelt, is het cruciaal om na te gaan of u wel toestemming hebt. Respect voor het portretrecht voorkomt niet alleen juridische complicaties, maar beschermt ook de privacy en waardigheid van de mensen om u heen.