Wat gebeurt er als een minderjarige een strafbaar feit pleegt? MOF

In België kunnen ook minderjarigen strafbare feiten plegen, maar deze worden in de wet niet beschouwd als een ‘misdrijf’ zoals bij volwassenen. In plaats daarvan spreekt men over een “als misdrijf omschreven feit” (MOF).

Wat houdt dit precies in en hoe verloopt de procedure wanneer een minderjarige een strafbaar feit pleegt? In dit artikel duiken we in de wereld van het MOF en wat er gebeurt als een minderjarige in België met de wet in aanraking komt.

Wat is een MOF?

Een “als misdrijf omschreven feit” (MOF) is een strafbaar feit dat door een minderjarige wordt gepleegd. Voorbeelden hiervan zijn het aanbrengen van graffiti, betrokkenheid bij een straatgevecht of het plegen van diefstal.

Hoewel deze handelingen bij volwassenen als misdrijf zouden worden beschouwd, worden ze bij minderjarigen anders benaderd. De behandeling van een MOF gebeurt via de jeugdrechtbank, een gespecialiseerde rechtbank die zich richt op het heropvoeden en beschermen van jongeren in plaats van hen simpelweg te straffen.

Wat gebeurt er als een minderjarige een MOF pleegt?

Wanneer een minderjarige betrapt wordt op het plegen van een strafbaar feit, kunnen er verschillende stappen worden ondernomen.

In gevallen van lichte feiten kan de minderjarige bijvoorbeeld niet onmiddellijk gearresteerd worden, maar wanneer de feiten ernstiger zijn, wordt de jongere meegenomen naar het politiebureau voor verder onderzoek.

 1.  De eerste stappen: contact met ouders en politie

Bij de aanhouding of oproep naar het politiebureau worden de ouders of voogd van de minderjarige onmiddellijk op de hoogte gebracht. Dit is een cruciaal onderdeel van het proces, omdat ouders vaak als medeverantwoordelijk worden beschouwd voor de handelingen van hun kinderen. Ze worden daarom nauw betrokken bij zowel het onderzoek als eventuele vervolgtrajecten.

 2.  Verhoor en proces-verbaal

De politie stelt vervolgens een proces-verbaal op waarin alle gegevens van de jongere en de gepleegde feiten worden vastgelegd. De minderjarige kan tijdens dit proces ook verhoord worden. 

Voorafgaand aan dit verhoor heeft de minderjarige altijd recht op een vertrouwelijk gesprek met een advocaat, wat een fundamenteel onderdeel is van zijn of haar rechten. Dit zorgt ervoor dat de jongere begrijpt wat er gebeurt en welke rechten hij of zij heeft tijdens het onderzoek.

 3.  Beslissingen van de procureur des Konings

Na het politieonderzoek wordt de zaak overgedragen aan de procureur des Konings, die samen met het jeugdparket beslist welke verdere stappen genomen worden. Er zijn verschillende mogelijke beslissingen:

• Seponeren: De procureur kan besluiten om de zaak niet verder te vervolgen.
• Voorwaarden opleggen: De minderjarige kan bepaalde voorwaarden opgelegd krijgen, zoals verplichte begeleiding of een leerproject.
• Waarschuwingsbrief: De procureur kan een waarschuwingsbrief sturen om de jongere bewust te maken van de ernst van zijn of haar daden.
• Bemiddeling: Een bemiddelingstraject kan worden voorgesteld, waarbij de minderjarige, de ouders en eventuele slachtoffers betrokken worden.
• Doorverwijzing naar de jeugdrechtbank: Bij ernstigere feiten of indien andere maatregelen niet voldoende lijken, kan de zaak worden doorverwezen naar de jeugdrechtbank.

De rol van de jeugdrechtbank

Wanneer een zaak naar de jeugdrechtbank wordt doorgestuurd, is het aan de jeugdrechter om te oordelen over de schuld van de minderjarige en eventuele maatregelen te treffen.

De focus ligt hier niet op straffen, maar op het beschermen van de jongere en het begeleiden naar een beter gedragspatroon. Maatregelen kunnen variëren van verplichte begeleiding, plaatsing in een gesloten instelling, tot intensieve begeleidingstrajecten.

Waarom het MOF-systeem zo belangrijk Is

Het onderscheid tussen een misdrijf en een MOF in België is fundamenteel, omdat het rechtssysteem erkent dat minderjarigen nog volop in ontwikkeling zijn. Het MOF-systeem is daarom ontworpen met de gedachte dat jongeren niet alleen als "daders" moeten worden gezien, maar als individuen die begeleiding en kansen op verbetering nodig hebben.

In plaats van hen onmiddellijk te bestraffen, ligt de nadruk op beschermende maatregelen en heropvoeding. Dit systeem biedt jongeren de kans om recidive te voorkomen en zich op een positieve manier terug in de samenleving te integreren.