Nepnieuws verspreiden: onschuldig of strafbaar?

Sensatie, schandaal en schokkende onthullingen: nepnieuws grijpt razendsnel om zich heen en overspoelt het internet. Van wilde complottheorieën tot gemanipuleerde beelden die zich als een lopend vuurtje verspreiden. 

Maar wist u dat het delen van onjuiste informatie niet alleen schadelijk kan zijn, maar ook juridische gevolgen kan hebben? 

Wat is nepnieuws?

Nepnieuws is opzettelijk misleidende of volledig valse informatie die wordt verspreid met als doel het beïnvloeden van mensen. Dit kan variëren van onschuldige verzinsels tot schadelijke desinformatie met verstrekkende gevolgen.

Voorbeelden hiervan zijn:

• Fake nieuwsberichten over verkiezingsfraude of politieke schandalen.
• Valse claims over medische behandelingen of pandemieën.
• Bewust gemanipuleerde foto's of video's die mensen misleiden.

Nepnieuws wordt vaak verspreid om paniek te zaaien, politieke of financiële belangen te dienen, of simpelweg om clicks en advertentie-inkomsten te genereren. Maar waar ligt de juridische grens?

Hoe herkent u nepnieuws?

Gelukkig zijn er manieren om snel vast te stellen of een bericht betrouwbaar is. Let op de volgende signalen:

• Controleer de bron: Is het afkomstig van een gerenommeerde nieuwsorganisatie of van een obscure website zonder duidelijke contactinformatie?
• Analyseer de inhoud: Als een bericht te sensationeel of ongeloofwaardig klinkt, wees dan extra kritisch.
• Controleer de feiten: Nepnieuws bevat vaak feitelijke fouten of onlogische argumenten. Vergelijk de informatie met betrouwbare bronnen.
• Zoek andere bronnen: Wordt het bericht ook bevestigd door erkende media of alleen door schimmige sites?

 GOUDEN REGEL  Als iets te mooi of te schokkend klinkt om waar te zijn, dan is dat meestal ook zo.

Is het strafbaar om nepnieuws te verspreiden?

In België bestaat geen specifieke wet die nepnieuws strafbaar stelt. Dit betekent echter niet dat u zomaar alles ongestraft kunt delen.

Wanneer kan nepnieuws juridische gevolgen hebben?

• Aanzetten tot haat of geweld: Berichten die haat zaaien tegen bepaalde bevolkingsgroepen kunnen strafrechtelijke gevolgen hebben.
• Paniekaanwakkering: Het verspreiden van valse informatie die massale onrust veroorzaakt, kan juridisch worden aangepakt.
• Laster en eerroof: Nepnieuws dat bewust iemands reputatie schaadt, kan aanleiding geven tot juridische stappen.
• Fraude en oplichting: Wanneer nepnieuws wordt gebruikt om mensen financieel te misleiden, zoals bij beleggingsfraude of valse winacties, kunnen er strafrechtelijke sancties volgen.

In sommige gevallen kunnen sociale media-platformen ook juridische maatregelen nemen tegen gebruikers die herhaaldelijk nepnieuws verspreiden.

Wat kunt u doen?

Voorkomen is beter dan genezen. Bescherm uzelf en anderen door:

• Kritisch om te gaan met informatie en bronnen te controleren.
• Geen berichten door te sturen zonder te verifiëren of ze kloppen.
• Officiële kanalen te raadplegen bij twijfel over nieuwsberichten.

Nepnieuws kan onschuldig lijken, maar de juridische en maatschappelijke gevolgen kunnen groot zijn. Wees dus altijd alert en deel alleen betrouwbare informatie!