Een snoepje stelen uit het Kruidvat, wat zijn de gevolgen?

Een snoepje stelen uit het Kruidvat… het klinkt misschien onschuldig, maar het kan verstrekkende gevolgen hebben. Zowel juridisch als maatschappelijk wordt winkeldiefstal streng aangepakt, ongeacht de waarde van het gestolen goed.

In dit artikel bespreken we de regels, de gevolgen en waarom zelfs een kleine daad grote impact kan hebben.

Wat zijn de regels?

Volgens de wet wordt diefstal gedefinieerd als het bedrieglijk wegnemen van een goed dat een ander toebehoort.

Er wordt geen onderscheid gemaakt op basis van de waarde van het goed: het wegnemen van een snoepje wordt dus net zo goed als diefstal beschouwd als het stelen van een duur artikel.

Winkeldiefstal: een groeiend probleem

Winkeldiefstal vormt een groot probleem in de retailsector. In 2022 werden maar liefst 23.225 winkeldiefstallen aangegeven bij de federale politie. Het werkelijke aantal ligt vermoedelijk hoger, aangezien veel winkeliers geen aangifte doen.

Uit cijfers blijkt dat slechts in 1/10de van de gevallen de politie wordt ingeschakeld, vaak uit frustratie over een vermeend gebrek aan actie.

Diefstal volgens het Strafwetboek

Winkeldiefstal is strafbaar onder het Belgisch Strafwetboek:

• Artikel 461: "Hij die een zaak die hem niet toebehoort, bedrieglijk wegneemt, is schuldig aan diefstal."
• Artikel 463: "Diefstallen, zonder geweld of bedreiging, worden gestraft met een gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en een geldboete van zesentwintig tot vijfhonderd euro (te vermenigvuldigen met de opdeciemen)."

Wat gebeurt er als u betrapt wordt?

Afhankelijk van de omstandigheden kunnen de gevolgen van winkeldiefstal sterk uiteenlopen.

1. Minnelijke schikking

Wordt u op heterdaad betrapt en erkent u de feiten, dan kan een minnelijke schikking worden getroffen. De winkelier kan direct een schadevergoeding eisen en een dadingsformulier opstellen, waarmee verdere juridische stappen worden voorkomen.

2. Lik-op-stukboete

Sinds 2022 kunnen winkeldieven een boete van 350 euro krijgen. Deze lik-op-stukboete wordt opgelegd als:

• De dader op heterdaad wordt betrapt.
• De feiten niet betwistbaar zijn.
• Er geen verzwarende omstandigheden, zoals geweld, aanwezig zijn.

Door de boete te betalen, wordt een rechtszaak vermeden en komt het incident niet op het strafblad te staan.

3. Gerechtelijke vervolging

Wanneer de lik-op-stukboete niet van toepassing is – bijvoorbeeld omdat de dader niet akkoord gaat of de diefstal pas later wordt ontdekt – kan de zaak worden voorgelegd aan de rechtbank. 

De procureur des Konings bepaalt of er een vervolging plaatsvindt of dat de zaak wordt geseponeerd.

Bij vervolging kan de correctionele rechtbank straffen opleggen variërend van boetes tot gevangenisstraffen zoals opgenomen in het Strafwetboek, afhankelijk van de ernst van de feiten.

Minderjarigen en winkeldiefstal

Ook minderjarigen kunnen gestraft worden voor winkeldiefstal, maar voor hen geldt een apart juridisch traject dat rekening houdt met hun leeftijd en ontwikkelingsniveau. Zij kunnen niet verschijnen voor de correctionele rechtbank, behalve bij uitzonderlijke gevallen van uithandengeving.

Wanneer een minderjarige wordt betrapt, kan de politie een proces-verbaal opstellen dat naar het jeugdparket wordt gestuurd.

Vervolgens kan de minderjarige worden opgeroepen om voor de jeugdrechter te verschijnen in de jeugdrechtbank. Deze kan diverse maatregelen opleggen, variërend van een waarschuwing of leer- en opvoedingsmaatregelen, zoals een taakstraf, tot in ernstige gevallen een tijdelijke plaatsing in een instelling.

Het doel van deze aanpak is niet alleen bestraffing, maar ook preventie en begeleiding, zodat jongeren de ernst van hun daden inzien en herhaling wordt voorkomen.