Kan een patiënt een medische behandeling weigeren?

Stel, u zit tegenover uw arts. Hij legt uit dat een medische ingreep noodzakelijk is. Toch twijfelt u. Misschien zijn de risico’s groot, of maakt u zich zorgen over de invloed op uw kwaliteit van leven.

Kunt u in zo’n geval de behandeling weigeren? En wat als u later niet meer zelf kunt beslissen?

Mag een patiënt een behandeling weigeren?

Ja, als patiënt hebt u het recht om elke voorgestelde medische behandeling te weigeren.

Dit recht is vastgelegd in de Wet betreffende de rechten van de patiënt. Deze wet beschermt patiënten door hen het recht te geven om geïnformeerde keuzes te maken over hun eigen zorg.

Wat zegt de Wet betreffende de rechten van de patiënt?

Volgens artikel 8 van de Wet betreffende de rechten van de patiënt mag u alleen vrijwillig en volledig geïnformeerd instemmen met een medische behandeling.

Uw arts is verplicht om u uitgebreide en begrijpelijke informatie te geven over de behandeling, inclusief de voordelen, mogelijke risico’s en eventuele alternatieven. Pas nadat u deze informatie hebt ontvangen, kunt u een bewuste en vrijwillige keuze maken.

Uw recht om een behandeling te weigeren

Artikel 8/1 van van de Wet betreffende de rechten van de patiënt gaat nog een stap verder door vast te leggen dat u altijd het recht hebt om een behandeling te weigeren, zelfs als u eerder instemde of uw weigering al had uitgesproken.

U mag uw beslissing op elk moment herzien en die mondeling of schriftelijk vastleggen. Deze keuze wordt meestal opgenomen in uw medisch dossier, zodat uw arts en andere zorgverleners op de hoogte zijn van uw wensen.

Zelfs als u een behandeling weigert, hebt u recht op kwaliteitsvolle zorg. Uw beslissing mag de plicht van zorgverleners niet beïnvloeden om u met respect en op een veilige, kwalitatief hoogwaardige manier te behandelen, zonder enige vorm van discriminatie.

Wat als u later niet meer kunt beslissen?

Misschien maakt u zich zorgen over de toekomst, waarin u door ziekte of een ongeval mogelijk niet meer in staat bent om zelf medische beslissingen te nemen. Voor dergelijke situaties biedt de wet een oplossing in de vorm van een negatieve wilsverklaring.

Wat is een negatieve wilsverklaring?

De negatieve wilsverklaring, geregeld in artikel 8/2 van de Wet betreffende de rechten van de patiënt, is een document waarin u vastlegt welke behandelingen u in de toekomst wilt weigeren als u zelf niet meer kunt beslissen. Denk bijvoorbeeld aan het weigeren van kunstmatige beademing bij een situatie van onomkeerbaar hersenletsel.

Door deze verklaring op te stellen, verplicht u uw zorgverleners om uw wensen te respecteren als u later niet meer wilsbekwaam bent, zolang u de verklaring niet hebt herroepen wanneer u weer in staat bent om beslissingen te nemen.