Het wettelijk reserve van de reservataire erfgenamen: wat u moet weten

Wanneer u overweegt schenkingen te doen, is het belangrijk om rekening te houden met het wettelijk reserve van uw erfgenamen.

Dit reserve beschermt bepaalde erfgenamen, zoals uw kinderen en langstlevende echtgenoot, en zorgt ervoor dat zij altijd recht hebben op een minimaal erfdeel van uw nalatenschap.

Wat is het wettelijk reserve?

Het wettelijk reserve is een deel van uw nalatenschap dat wettelijk beschermd is en niet kan worden aangetast door schenkingen of testamentaire beschikkingen.

Dit reserve garandeert dat de 'reservataire erfgenamen', uw kinderen en langstlevende echtgenoot, altijd een minimaal deel van uw nalatenschap ontvangen, ongeacht wat u in uw testament heeft vastgelegd of welke schenkingen u tijdens uw leven heeft gedaan.

Reservataire erfgenaam: de kinderen

Uw kinderen hebben samen recht op de helft van de 'fictieve massa'*. De fictieve massa omvat de waarde van alle goederen en gelden in uw nalatenschap, minus uw schulden, plus alle schenkingen die u tijdens uw leven heeft gedaan.

Dit betekent dat als u vier kinderen heeft, zij samen recht hebben op minimaal 50% van deze massa.

Bijvoorbeeld, bij een fictieve massa van 53.000 euro, hebben uw vier kinderen recht op 26.500 euro (of 6.625 euro per kind).

Reservataire erfgenaam: de langstlevende echtgenoot

De langstlevende echtgenoot heeft recht op de helft van de fictieve massa in vruchtgebruik. Dit geeft de echtgenoot het recht om de goederen en het vermogen van de overledene te gebruiken en hiervan te profiteren tot aan zijn of haar eigen overlijden.

Bijvoorbeeld, bij een fictieve massa van 53.000 euro, heeft de langstlevende echtgenoot recht op het vruchtgebruik ter waarde van 26.500 euro.

Wat gebeurt er wanneer het wettelijk reserve niet gerespecteerd wordt?

Wanneer u te veel schenkt en daarmee het wettelijk reserve van uw erfgenamen aantast, kunnen zij een 'vordering tot inkorting' instellen. Dit juridische middel zorgt ervoor dat de benadeelde erfgenamen de schenkingen of testamentaire beschikkingen kunnen laten verminderen om hun wettelijk reserve te herstellen.

Inkorting

Inkorting is een proces dat wordt gestart door een benadeelde reservataire erfgenaam. Deze erfgenaam kan naar de rechtbank stappen om aan te tonen dat een andere erfgenaam of begunstigde meer heeft ontvangen dan wettelijk toegestaan, waardoor hun wettelijk reserve is aangetast. Als de vordering wordt toegewezen, zal het deel van de schenking dat de reservataire rechten schendt, worden gecorrigeerd. Dit kan betekenen dat de persoon die meer heeft ontvangen dan waar hij of zij recht op heeft, een deel van de schenking moet terugbetalen, of dat dit deel wordt afgetrokken van hun erfdeel bij de uiteindelijke verdeling van de nalatenschap.

Bijvoorbeeld, als de fictieve massa 53.000 euro is en u schenkt 30.000 euro aan een vriend, dan kan deze schenking worden ingekort omdat het wettelijk reserve van uw kinderen of langstlevende echtgenoot hierdoor wordt aangetast.

*De berekening van de fictieve massa

Wanneer een persoon komt te overlijden, wordt er een rekensom gemaakt van de totale nalatenschap, ook wel de ‘fictieve massa’ genoemd. De fictieve massa bestaat uit:

• De waarde van de gelden en goederen die reeds in de nalatenschap zitten;
• Min alle schulden van de overledene;
• Plus alle schenkingen die plaatsvonden.

Bijvoorbeeld, een persoon heeft een erfenis ter waarde van 50.000 euro, een schuld van 2.000 euro en gaf een schenking aan zijn buurvrouw van 5.000 euro. De fictieve massa bedraagt 53.000 euro (berekening: 50.000 – 2.000 + 5.000).

Het is cruciaal om bij schenkingen rekening te houden met het wettelijk reserve van uw erfgenamen. Dit voorkomt juridische complicaties en garandeert dat uw naasten altijd een minimaal deel van uw nalatenschap ontvangen.