Wat moet u als kind betalen voor het onderhoud van uw ouders?

Uw ouders hebben jarenlang voor u gezorgd, u opgevoed en u gesteund in elke fase van uw leven. Nu ze ouder worden en misschien meer zorg nodig hebben, zoals een verblijf in een rusthuis, beginnen de kosten flink op te lopen.

U vraagt zich misschien af of u wettelijk verplicht bent om financieel bij te springen wanneer uw ouders het niet meer kunnen betalen. Heeft u een zorgplicht ten opzichte van hen?

Wat houdt de zorgplicht van kinderen in?

In België rust er een wettelijke zorgplicht, ook wel bekend als de onderhoudsplicht, op kinderen om hun ouders te ondersteunen wanneer deze niet langer in staat zijn om in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Deze verplichting is verankerd in artikel 205 van het Belgische Burgerlijk Wetboek, dat stelt:

De kinderen zijn levensonderhoud verschuldigd aan hun ouders en hun andere bloedverwanten in de opgaande lijn die behoeftig zijn.

Dit principe benadrukt de familiale solidariteit, waarbij de verantwoordelijkheid binnen het gezin wederzijds is. Net zoals ouders de verplichting hebben om voor hun kinderen te zorgen, geldt er ook een verantwoordelijkheid voor kinderen om hun ouders te ondersteunen wanneer die hulpbehoevend worden.

De zorgplicht komt vaak naar voren in situaties waarin ouders bijvoorbeeld in een rusthuis terechtkomen en niet voldoende financiële middelen hebben om de kosten te dragen. In dergelijke gevallen kunnen kinderen worden aangesproken om een financiële bijdrage te leveren. 

Wanneer kinderen deze bijdrage niet vrijwillig geven, kan het OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn) hen benaderen. Indien nodig kan er zelfs via een gerechtelijke procedure worden overgegaan tot het afdwingen van deze onderhoudsplicht.

Uitzonderingen: wanneer vervalt de zorgplicht?

De onderhoudsplicht van kinderen jegens hun ouders is niet zonder beperkingen. Er zijn omstandigheden waarin deze zorgplicht kan vervallen, vooral wanneer er sprake is van ernstig wangedrag van de ouders tegenover hun kinderen. De wet voorziet in de mogelijkheid dat een kind wordt ontheven van deze verplichting indien de ouder(s) ernstig tekort zijn geschoten in hun verantwoordelijkheid als opvoeder.

In gevallen van fysiek of psychisch geweld, ernstige verwaarlozing, mishandeling of ander respectloos gedrag van de ouder(s) tegenover het kind, kan de onderhoudsplicht vervallen. Dit betekent dat de wet erkent dat een kind niet verplicht kan worden om te zorgen voor een ouder die zich ernstig misdragen heeft.

Het oordeel hierover ligt bij de familierechtbank, die op basis van de feiten en omstandigheden besluit of de ouder inderdaad op een zodanige manier heeft gehandeld dat de onderhoudsplicht niet langer van toepassing is. De rechtbank onderzoekt zorgvuldig de situatie om te bepalen of er voldoende redenen zijn om de zorgplicht van de kinderen ten opzichte van hun ouders op te heffen.