Winkeldiefstal: juridische gevolgen en procedures

Winkeldiefstal is een groeiend probleem in de retailsector. Zowel kleine boetieks als grote warenhuizen en supermarkten worden steeds vaker geconfronteerd met diefstal. Volgens gegevens van de federale politie werden er in 2022 maar liefst 23.225 winkeldiefstallen aangegeven.

Het werkelijke aantal ligt vermoedelijk hoger, aangezien veel winkeliers geen aangifte doen uit het gevoel dat de politie onvoldoende ingrijpt. In slechts 10,5% van de gevallen waarbij een dader wordt betrapt, belt de handelaar meteen de politie.

Wetgeving rond winkeldiefstal

Strafbaarheid van diefstal

Winkeldiefstal is strafbaar volgens het Belgisch Strafwetboek:

• Artikel 461: "Hij die een zaak die hem niet toebehoort, bedrieglijk wegneemt, is schuldig aan diefstal."
• Artikel 463: "Diefstallen, zonder geweld of bedreiging, worden gestraft met gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en met een geldboete van zesentwintig euro tot vijfhonderd euro (te vermenigvuldigen met 8 opdeciemen)."

Wat gebeurt er als u betrapt wordt?

Als u betrapt wordt op winkeldiefstal, kunnen de gevolgen variëren van een boete die onmiddelijk geïnd wordt door de winkelier tot een vervolging voor de correctionele rechtbank.

Minnelijke schikking met de winkel

Wanneer een meerderjarige dader op heterdaad wordt betrapt en zijn schuld erkent, kan er een minnelijke schikking getroffen worden.

Dit betekent dat de handelaar de dader rechtstreeks beboet en er een schadevergoeding wordt afgesproken. Vervolgens stellen handelaar en dader een dadingsformulier op waarin bepaald wordt dat de handelaar geen verdere juridische stappen zal ondernemen tegen de dader. Hierdoor hoeft de politie niet langs te komen en wordt er geen proces-verbaal opgemaakt.

Lik-op-stukboete door de politie

Sinds 1 januari 2022 kunnen winkeldieven een lik-op-stukboete krijgen. Dit betekent dat de politie meteen kan ingrijpen en een boete tot 350 euro kan opleggen. Daarnaast moet de dader eventuele schade aan de winkelier vergoeden.

Een lik-op-stukboete is alleen mogelijk als:

• De dader op heterdaad wordt betrapt.
• De feiten niet betwistbaar zijn.
• Er geen verzwarende omstandigheden, zoals geweld of bijkomende schade, aanwezig zijn.

Als de schikking wordt betaald, riskeert de dader geen rechtszaak en komt de lik-op-stukboete niet op het strafblad.

Verdere vervolging door het gerecht

Indien de dader niet akkoord gaat met de lik-op-stukboete, de diefstal te zwaarwichtig is voor een lik-op-stukboete of als de diefstal pas achteraf wordt ontdekt en aangegeven, zal de politie een verder onderzoek instellen. De procureur des Konings beslist vervolgens of de dader verder vervolgd zal worden en moet verschijnen voor de rechtbank, of dat de zaak wordt geseponeerd.

Bij vervolging moeten daders verschijnen voor de correctionele rechtbank, waar de strafrechter de schuld en strafmaat bepaalt.