Kan een kleptomaan vervolgd worden voor diefstal?

Kleptomanie, ook bekend als steelzucht, vormt een ernstige psychische aandoening gekenmerkt door een onweerstaanbare drang tot stelen.

Deze psychiatrische stoornis gaat vaak gepaard met aanzienlijk lijden op diverse levensgebieden, wat resulteert in een drastische afname van de levenskwaliteit voor de persoon die eraan lijdt.

Kan een kleptomaan vervolgd worden voor diefstal en in welke mate houdt het strafrechtsysteem rekening met de onderliggende psychische stoornis van de dader?

De psychische last van de kleptomaan

De emotionele last die kleptomanen torsen, is buitengewoon intens en manifesteert zich in een wirwar van schuld, schaamte en angst. Deze emotionele last draagt bij aan een aanzienlijke daling van de levenskwaliteit en kan leiden tot moeilijkheden in persoonlijke relaties.

Het is cruciaal om te begrijpen dat kleptomanen niet lichtzinnig tot diefstal overgaan. Zelfs wanneer ze besluiten tot strafbare daden, ervaren kleptomanen aanzienlijke niveaus van stress. Deze psychologische druk weerspiegelt de interne strijd die inherent is aan kleptomanie, waarbij de drang om te stelen vaak onweerstaanbaar is, zelfs in het aangezicht van potentiële negatieve consequenties.

De impulsiviteit waarmee kleptomanen zich overgeven aan hun dwangmatige neiging tot stelen, onthult een opvallend paradox waarbij de drang om te stelen significant krachtiger is dan de vrees voor mogelijke juridische gevolgen. Deze innerlijke strijd tussen de onweerstaanbare impuls om te stelen en de angst voor ontdekking weerspiegelt de diepgaande complexiteit van kleptomanie als psychische stoornis.

Het heersende stigma rondom kleptomanie vormt vaak een barrière voor het zoeken naar passende behandeling, wat de reeds complexe situatie verder compliceert.

Kleptomanie en strafrechtelijke vervolging

Ondanks de officiële erkenning van kleptomanie als psychiatrische stoornis, ontslaat deze erkenning het individu niet van mogelijke strafrechtelijke consequenties.

Diefstal blijft diefstal

Diefstal behoudt zijn strafbare karakter, zelfs wanneer het voortvloeit uit een onderliggende psychische aandoening. Het is belangrijk te benadrukken dat het lijden aan kleptomanie geen vrijbrief vormt voor straffeloosheid; juridische verantwoordelijkheid blijft in stand.

Niettemin toont het huidige strafrechtsysteem over het algemeen begrip voor individuen die getroffen worden door kleptomanie, wat mede voortvloeit uit een groeiend bewustzijn van de psychiatrische aard van deze stoornis.

Wanneer er melding wordt gemaakt van diefstal of de politie een individu op heterdaad betrapt, wordt er een zorgvuldige screening uitgevoerd om inzicht te krijgen in de motivaties achter het stelen.

Blijkt uit deze screening dat de persoon die de diefstal pleegde lijdt aan kleptomanie of werd er eerder kleptomanie vastgesteld, dan zal hier, in het mate van het mogelijke, rekening mee worden gehouden.

Gepaste maatregelen voor de kleptomaan

Bij doorverwijzing naar het parket resulteert dit niet automatisch in directe strafrechtelijke vervolging. In de meeste gevallen wordt gestreefd naar een buitengerechtelijke afhandeling middels bemiddeling in strafzaken.

Via bemiddeling wordt gezocht naar een oplossing, geschikt voor alle betrokken partijen, zonder tussenkomst van de rechter. In dit geval kan de procureur des Konings maatregelen voorstellen, zoals medische behandeling of therapie, om de kleptomaan op het rechte pad te brengen en de onderliggende stoornis te behandelen.

Zelfs in gevallen waar strafrechtelijke vervolging onvermijdelijk blijkt en de kleptomaan voor de correctionele rechtbank moet verschijnen, wordt rekening gehouden met de aanwezige psychische stoornis.

Indien veroordeeld voor diefstal, is de kans groot dat de strafrechter probationaire maatregelen oplegt zoals probatie-opschorting of probatie-uitstel. In dit geval zal de rechter bepaalde voorwaarden opleggen die moeten worden nageleefd. Zolang de voorwaarden worden gerespecteerd, zal de rechter geen straf uitspreken (probatie-opschorting) of wordt de straf niet uitvoerbaar (probatie-uitstel).