Het kraken van onroerend goed in België: wat moet u weten?

In België is het kraken van onroerend goed, zowel bewoonde als onbewoonde panden, strikt verboden volgens de wet.

De zogenaamde "Kraakwet" maakt het strafbaar om zonder toestemming toegang te verschaffen tot, gebruik te maken van, of te verblijven in andermans eigendom. Dit geldt niet alleen voor woningen, maar ook voor commerciële panden en leegstaande gebouwen.

Wat te doen als uw pand wordt gekraakt?

Indien u merkt dat uw pand gekraakt is, is het van groot belang om onmiddellijk actie te ondernemen.

U kunt een klacht indienen bij de politie of de hulpdiensten contacteren via het noodnummer 101 als u ziet dat krakers uw pand binnendringen. Snel handelen is cruciaal om verdere complicaties te voorkomen.

Er zijn twee juridische procedures die u kunt volgen om krakers uit uw eigendom te zetten: de strafrechtelijke procedure en de burgerrechtelijke procedure.

1. Strafrechtelijke procedure

Bewoonde panden:

Wanneer de politie voldoende bewijs heeft dat een pand onrechtmatig bewoond wordt, kan zij direct optreden.

Dit betekent dat de politie het pand mag betreden, de krakers mag verwijderen en hen overdragen aan de gerechtelijke autoriteiten voor verdere vervolging.

Onbewoonde panden:

De procedure voor onbewoonde panden is iets uitgebreider.

Nadat de eigenaar een klacht heeft ingediend bij de politie, wordt er binnen twee werkdagen een verhoor georganiseerd met de betrokken krakers en de eigenaar. De eigenaar kan expliciet vragen om de start van een ontruimingsprocedure.

Als dit verzoek wordt ingediend, kan de procureur des Konings een verzoek doen aan de onderzoeksrechter, die binnen 72 uur moet beslissen. Indien de rechter instemt met het verzoek, zal de procureur des Konings een ontruimingsbevel uitvaardigen. Dit bevel moet binnen acht dagen na bekendmaking worden uitgevoerd. Indien de krakers dit bevel niet naleven, volgt strafrechtelijke vervolging.

Krakers kunnen in beroep gaan tegen het ontruimingsbevel bij de vrederechter. In uitzonderlijke gevallen kan de vrederechter de ontruimingstermijn verlengen, tot maximaal een maand voor particulieren en maximaal zes maanden voor publieke instellingen.

2. Burgerrechtelijke procedure

Naast de strafrechtelijke weg, kunt u ook via de burgerlijke rechter een uitzettingsprocedure starten. Dit kan zonder tussenkomst van de politie.

De vrederechter wordt hierbij ingeschakeld om een beslissing te nemen over de ontruiming van het pand.

Start van de procedure:

De burgerrechtelijke procedure kan op twee manieren worden gestart:

• Verzoekschrift op tegenspraak: Hierbij wordt zowel de eigenaar als de krakers uitgenodigd voor een zitting bij de vrederechter. Deze zitting vindt plaats binnen acht dagen nadat de zaak op de rol is geplaatst.
• Eenzijdig verzoekschrift: Dit wordt gebruikt wanneer de identiteit van de krakers onbekend is. In dit geval verschijnt enkel de eigenaar binnen twee dagen voor de rechter.

Mogelijke beslissingen van de vrederechter:

De vrederechter kan de procedure versnellen indien daarom wordt gevraagd door een gerechtsdeurwaarder of advocaat.

In sommige gevallen kan de vrederechter besluiten om de ontruiming uit te stellen vanwege uitzonderlijke omstandigheden. Dit uitstel kan maximaal een maand bedragen voor particulieren en zes maanden voor publieke instellingen.

Wanneer er geen reden is voor uitstel, moeten de krakers binnen acht dagen na de uitspraak worden uitgezet.

Sancties voor krakers

De Belgische wetgeving legt strenge sancties op voor het kraken van zowel bewoonde als onbewoonde panden.

Afhankelijk van de aard van het pand en de omstandigheden van de inbreuk, kunnen de straffen variëren van gevangenisstraffen tot geldboetes. 

Bewoonde panden:

Personen die zonder toestemming een bewoond pand betreden of bezetten, riskeren een gevangenisstraf van vijftien dagen tot twee jaar. Daarnaast kan er een geldboete worden opgelegd variërend van 26 tot 300 euro (te vermenigvuldigen met de opdeciemen). 

Onbewoonde panden:

Voor het kraken van onbewoonde panden zijn de straffen iets milder, maar nog steeds significant.

Degene die zonder wettige toestemming een onbewoond huis, appartement, kamer of een ander type niet-bewoonde ruimte binnendringt of bezet, kan rekenen op een gevangenisstraf van acht dagen tot een maand. De geldboetes variëren in dit geval van 26 tot 100 euro (te vermenigvuldigen met de opdeciemen).

Daarnaast kan een gevangenisstraf van acht dagen tot een jaar worden opgelegd aan degenen die geen gehoor geven aan een bevel tot ontruiming. De geldboetes voor het negeren van dit bevel kunnen oplopen tot 200 euro (te vermenigvuldigen met de opdeciemen).

Het vervolgen van deze misdrijven kan alleen plaatsvinden wanneer er een formele klacht is ingediend door een persoon die rechtmatig aanspraak maakt op het betrokken pand, bijvoorbeeld de eigenaar of iemand met een geldig gebruiksrecht.

Hoe kunt u kraken voorkomen?

Het voorkomen van kraken begint bij het nemen van enkele slimme en doeltreffende maatregelen. Allereerst is een goede beveiliging essentieel. Zorg ervoor dat uw pand voorzien is van stevige sloten en overweeg de installatie van een alarmsysteem of beveiligingscamera’s. Zulke systemen werken niet alleen afschrikwekkend, maar geven u ook gemoedsrust dat uw eigendom beter beschermd is.

Daarnaast is het van belang om leegstaande panden regelmatig te controleren. Panden die er verlaten of verwaarloosd uitzien, trekken sneller de aandacht van krakers. Door het pand goed te onderhouden en regelmatig te inspecteren, kunt u laten zien dat er toezicht is, wat het risico op kraken vermindert. Overweeg bovendien om een pand dat lange tijd leegstaat tijdelijk te verhuren. Dit levert niet alleen inkomsten op, maar voorkomt ook dat uw pand aantrekkelijk wordt voor ongewenste bezetters.

Een andere effectieve maatregel is goede communicatie met de buurt. Buren kunnen een extra paar ogen zijn die verdachte activiteiten snel opmerken. Wanneer zij op de hoogte zijn van de situatie, kunnen zij u tijdig waarschuwen bij onregelmatigheden. Sociale controle werkt vaak preventief en kan helpen om kraken te voorkomen.

Tot slot kunt u overwegen om extra fysieke barrières aan te brengen, zoals hekken of beveiligde ramen en deuren, afhankelijk van de locatie en waarde van uw eigendom. Dit maakt het voor krakers moeilijker om ongezien binnen te dringen.