De schenking als 'voorschot op erfdeel' en de schenking 'buiten erfdeel'

Het erfrecht is een complex, maar belangrijk, onderwerp voor veel ouders die hun nalatenschap op een eerlijke en verantwoorde manier willen verdelen onder hun kinderen.

In België heeft elk kind in principe recht op een gelijk erfdeel.

Toch hebben ouders de mogelijkheid om met hun 'beschikbaar deel', de helft van hun nalatenschap, naar eigen inzicht te handelen. Dit geeft hen de vrijheid om bijvoorbeeld een deel van hun erfenis bij leven te schenken aan hun kinderen, hetzij via een schenking als voorschot op erfdeel, hetzij als schenking buiten erfdeel.

De keuze tussen deze twee vormen van schenking kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de uiteindelijke verdeling van de nalatenschap bij het overlijden.

Schenking als voorschot op erfdeel

Een schenking als voorschot op erfdeel houdt in dat een kind tijdens het leven van de ouders alvast een deel van zijn toekomstige erfdeel ontvangt.

Dit kan gedaan worden om specifieke financiële behoeften te ondersteunen, zoals de aankoop van een woning of het starten van een onderneming.

Bij het overlijden van de ouder wordt de waarde van deze schenking in mindering gebracht op het erfdeel van het kind dat de schenking heeft ontvangen. Dit betekent dat dit kind uiteindelijk minder zal erven dan zijn broers of zussen, in verhouding tot de waarde van de schenking op het moment van overlijden van de ouder.

Deze regeling zorgt ervoor dat de totale nalatenschap eerlijk wordt verdeeld onder alle kinderen, rekening houdend met de reeds gedane schenkingen.

Schenking buiten erfdeel

Een schenking buiten erfdeel is daarentegen een gift die een kind ontvangt zonder dat dit invloed heeft op zijn toekomstige erfdeel. Dit extraatje komt bovenop het erfdeel dat het kind sowieso zou ontvangen na het overlijden van de ouder.

Volgens het Burgerlijk Wetboek mogen ouders altijd vrij beschikken over de helft van hun nalatenschap – het beschikbaar deel. Dit kan door schenkingen buiten erfdeel of via een testament.

Het resterende deel van de nalatenschap, de andere 50%, komt toe aan de reservataire erfgenamen, doorgaans de kinderen, die ieder recht hebben op een gelijk deel hiervan.

Als een schenking buiten erfdeel echter het reservataire erfdeel van andere erfgenamen aantast, moet deze schenking mogelijk worden gecorrigeerd. Dit kan betekenen dat het kind dat de schenking heeft ontvangen een bedrag moet terugbetalen aan de nalatenschap om de rechten van de andere erfgenamen te waarborgen.