Als u een rechtszaak wint, moet de verliezende partij dan de kosten van uw advocaat betalen?

Veel mensen denken dat wanneer ze een rechtszaak winnen, de verliezende partij verplicht is om alle kosten en prestaties van hun advocaat te vergoeden. Helaas klopt dit niet helemaal.

In België bestaat er wel een regeling, de rechtsplegingsvergoeding, om de winnende partij gedeeltelijk te compenseren, maar die dekt vaak niet alle kosten. Hoe werkt dit precies? Hier leggen we het eenvoudig en overzichtelijk uit.

Wat betekent winnen in een rechtszaak voor uw kosten?

Als u een rechtszaak wint, kan de rechter de verliezende partij verplichten om een deel van uw advocaatkosten te betalen via een rechtsplegingsvergoeding.

Deze vergoeding, vastgelegd in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek, is bedoeld als een gedeeltelijke compensatie en wordt berekend op basis van de waarde van de zaak (de zogenaamde hoofdeis).

In veel gevallen dekt deze vergoeding niet alle kosten, waardoor u alsnog een deel van de advocaatkosten zelf moet dragen.

Wat is een rechtsplegingsvergoeding precies?

De rechtsplegingsvergoeding is een vast bedrag dat de verliezende partij aan de winnende partij moet betalen om een deel van de advocaatkosten te compenseren.

De hoogte van deze vergoeding wordt bepaald door de rechter en is afhankelijk van drie factoren:

 1.  De waarde van de hoofdeis

Hoe hoger het bedrag dat in de zaak wordt gevorderd, hoe hoger de vergoeding. Bijvoorbeeld, een hoofdeis van € 2 500 zal een lagere vergoeding opleveren dan een hoofdeis van € 50 000 of meer.

Deze bedragen zijn vastgelegd in een Koninklijk Besluit van 26 oktober 2007 en worden regelmatig geïndexeerd.

 2.  De omstandigheden van de zaak

De rechter kan het standaardbedrag verhogen of verlagen op basis van bijvoorbeeld:

• De complexiteit van de zaak.
• De financiële situatie van de verliezende partij.

 3.  De vraag van de partijen

Beide partijen kunnen tijdens de rechtszaak een verzoek indienen om af te wijken van het basisbedrag. Dit moet echter goed gemotiveerd zijn.

Actuele basis-, minimum- en maximumbedragen kunt u hier raadplegen.

Belangrijke punten over de rechtsplegingsvergoeding

 1.  De vergoeding dekt niet alles

De rechtsplegingsvergoeding is slechts een tegemoetkoming. Uw totale advocaatkosten bestaan vaak uit:

• Erelonen: Het honorarium of uurtarief van uw advocaat.
• Procedurekosten: Zoals dagvaardingskosten of griffierechten.
• Kantoorkosten: Bijvoorbeeld administratieve kosten voor kopieën of correspondentie.

Het verschil tussen wat u betaalt en de vergoeding die u ontvangt, kan groot zijn, vooral bij complexe of langdurige zaken.

 2.  Geen vergoeding zonder advocaat

Als u ervoor kiest om uzelf te verdedigen zonder advocaat, heeft u geen recht op een rechtsplegingsvergoeding, zelfs niet als u de zaak wint. De vergoeding is bedoeld om juridische bijstand te compenseren.

 3.  Uitzonderingen in bepaalde rechtsgebieden

In sommige zaken gelden afwijkende regels, bijvoorbeeld:

• Strafzaken: Hier wordt meestal geen rechtsplegingsvergoeding toegekend.
• Arbeids- en socialezekerheidszaken: Hier zijn de kosten vaak beperkt gehouden om toegang tot rechtspraak laagdrempelig te maken.

Waarom geen volledige vergoeding?

De rechtsplegingsvergoeding is ontworpen om een evenwicht te vinden tussen de belangen van beide partijen. Een volledige vergoeding kan leiden tot een oneerlijke financiële belasting voor de verliezende partij, vooral bij mensen of bedrijven met beperkte middelen.

De regeling zorgt ervoor dat:

• De verliezende partij een redelijke bijdrage levert.
• Rechtspraak toegankelijk blijft, zonder dat het risico op torenhoge kosten partijen ontmoedigt om naar de rechtbank te stappen.

Wat als de verliezende partij niet kan betalen?

Het innen van de rechtsplegingsvergoeding kan problematisch zijn als de verliezende partij onvoldoende middelen heeft. In dat geval:

• Moet u mogelijk extra kosten maken om via een gerechtsdeurwaarder betaling af te dwingen.
• Kan de rechter besluiten om de vergoeding te verlagen op basis van de financiële situatie van de verliezende partij.

Zelfs als u een rechtszaak wint, bent u dus niet altijd verzekerd van een volledige of tijdige compensatie van uw kosten.